Wentylacja mechaniczna przeznaczona jest dla osób, które nie mogą oddychać samodzielnie lub oddychają w sposób niewystarczający dla funkcjonowania organizmu. W takich przypadkach naturalny oddech zastępuje lub wspomaga respirator, który pod ciśnieniem wtłacza powietrze do płuc. W przypadku niektórych chorych wentylacja mechaniczna jest sposobem na powrót do aktywności. Często jednak pacjenci wentylowani wymagają stałej opieki.
Na czym polega wentylacja mechaniczna?
Pacjenci wentylowani to najczęściej osoby cierpiące na POChP (przewlekłą obturacyjną chorobę płuc), ale też z dystrofiami mięśniowymi, mukowiscydozą, SM, SLA, SMA, po udarach, ze znaczną skoliozą czy po urazach w wypadkach komunikacyjnych. Przeważnie całodobowej opieki respiratorowej potrzebują chorzy po 65. roku życia, ale problem może dotyczyć młodszych osób, nawet dzieci.
W zależności od stanu zdrowia chorzy mogą wymagać wentylacji:
- nieinwazyjnej – polegającej na oddychaniu przez założoną na twarz maskę podłączoną do respiratora,
- inwazyjnej – wymagającej tracheostomii, czyli sztucznie wytworzonej drogi oddechowej prowadzącej od respiratora przez szyję pacjenta bezpośrednio do tchawicy.
Od stanu chorego uzależniony jest także czas korzystania z respiratora. Niektórym wystarczają krótkie sesje wentylacji mechanicznej przedzielone okresami samodzielnego oddychania. Im bardziej zaawansowane stadium choroby, tym dłuższy czas wentylacji jest potrzebny. Pacjenci mogą wymagać respiratora nawet przez całą na dobę. Zwykle są to osoby leżące, niezdolne do samoobsługi.
Domowa opieka dla osób wentylowanych
Dzięki postępowi medycyny i rozwojowi technologii chorzy nie muszą przebywać w szpitalu, jeśli ich stan jest stabilny. W ramach programu finansowanego przez NFZ pacjenci wentylowani mechanicznie mogą korzystać z profesjonalnej opieki (lekarza, pielęgniarki, fizjoterapeuty) w domowych warunkach, co znacznie podnosi komfort ich życia. Zarazem jednak wymaga ogromnego zaangażowania ze strony ich bliskich. W praktyce to na nich – po odpowiednim przeszkoleniu – spoczywa całodobowa opieka nad pacjentem pod respiratorem.
Do zadań opiekunów pacjentów leżących, niesamodzielnych, należy m.in.:
- codzienna obsługa tracheostomii (zapewnienie jej jałowości, drożności, odsysanie wydzielin gromadzących się w drogach oddechowych chorego itd.),
- karmienie dojelitowe chorego, jeśli odżywia się przez PEG (pacjenci z tracheostomią często nie mogą przełykać pokarmów),
- udzielanie choremu pierwszej pomocy w przypadku trudności oddechowych,
- opieka pielęgnacyjno-higieniczna nad chorym (w tym profilaktyka przeciwodleżynowa).
Refundowana przez państwo opieka dla pacjentów wymagających respiratora i żywienia przez PEG to standardowo 1-2 wizyty każdego ze specjalistów w tygodniu. Ograniczają się one do świadczeń zdrowotnych.
Dom opieki dla pacjentów wentylowanych mechanicznie
Długoterminowa opieka dla pacjentów wymagających wentylacji wiąże się ze stałą dyspozycyjnością opiekunów. Chorzy ani na chwilę nie mogą zostać sami w domu. W praktyce opiekunowie nierzadko muszą rezygnować z pracy zawodowej, nie wspominając o innych potrzebach. Aktualnie przepisy dotyczące domowej opieki dla osób z PEG i wentylacją mechaniczną nie przewidują wsparcia finansowego czy psychologicznego dla ich rodzin. Fakt ten często wpływa negatywnie na samych chorych, którzy czują się ciężarem dla bliskich.
Rozwiązaniem tej niezwykle trudnej sytuacji może być całodobowa opieka nad pacjentami wentylowanymi mechanicznie, jaką świadczą niektóre prywatne domy opieki. W Łodzi taką placówką jest Dom Opieki Ambrozja. Naszej oferty nie ograniczają kontrakty z NFZ, dlatego możemy zapewnić pensjonariuszom stałe dyżury zespołu specjalistów, w skład którego wchodzi lekarz anestezjolog, pielęgniarka anestezjologiczna i fizjoterapeuta. Nad zaspokojeniem zwykłych, codziennych potrzeb chorych czuwają życzliwi opiekunowie.
W prywatnym domu opieki dla pacjentów respiratorowych przeznaczone są pokoje jednoosobowe, co jest gwarancją spokoju i intymności. Nie oznacza to, że chorzy czują się osamotnieni! Wprost przeciwnie. W miarę możliwości włączamy ich w bogaty program aktywności pozostałych pensjonariuszy. Stwarzamy też dogodne warunki rodzinom, które chcą regularnie odwiedzać bliskich wymagających długoterminowej wentylacji. Niezależnie od stanu chorego, ułatwiamy mu udział w obchodach świąt okolicznościowych i pamiętamy o jego urodzinach!