Z wiekiem nieuchronnie pogarsza się zdrowie i kondycja fizyczna. Dlatego krewni zaangażowani w opiekę nad osobą starszą dokładają starań, by zaspokoić jej podstawowe potrzeby życiowe i zapewnić odpowiednie leczenie. Często jednak nie dostrzegają u seniora poważnych problemów psychicznych, przypisując ich symptomy starzeniu się. Tymczasem około 20% osób po 65. roku życia doświadcza depresji.
Z czego wynikają zaburzenia depresyjne u osób starszych?
Depresja wieku podeszłego zwykle idzie w parze z pogarszaniem się zdrowia fizycznego – przewlekłymi chorobami sercowo-naczyniowymi, stanami po udarach, cukrzycą, nowotworami, zaburzeniami słuchu itd. Towarzyszące im cierpienie powoduje obniżenie nastroju, które dodatkowo może być niepożądanym skutkiem ubocznym zażywanych leków. Co więcej, zachodzi efekt błędnego koła, bo depresja zaostrza choroby somatyczne.
Czynniki środowiskowe, które wpływają na rozwój depresji u osób starszych, to najczęściej:
- samotność – z powodu „pustego gniazda”, utraty współmałżonka, kurczącej się liczby ról społecznych,
- obniżenie zdolności poznawczych – poczucie zagubienia w rzeczywistości, nienadążanie za zmianami,
- spadek sprawności motorycznej, trudność w radzeniu sobie z codziennymi sprawami.
Taki stan rzeczy prowadzi do coraz większej izolacji społecznej i poczucia bezsilności, co wpływa negatywnie na samopoczucie. Osoby starsze często czują się niepotrzebne, a niekiedy wręcz obwiniają się o to, że są ciężarem dla bliskich, których opieki wymagają. Konsekwencją jest spadek poczucia własnej wartości i sensu życia.
Jak rozpoznać depresję u seniora?
Depresję u starszych ludzi trudno różnicować z zespołem otępiennym czy zanikiem sił fizycznych. Nigdy jednak nie wolno lekceważyć takich objawów, jak:
- smutek, apatia, niepokój, pesymizm, lęk czy drażliwość,
- utrata dotychczasowych zainteresowań i zdolności radowania się,
- brak energii, szybkie męczenie się, spowolnienie psychoruchowe,
- niska samoocena i nieuzasadnione poczucie winy,
- osłabienie zdolności poznawczych – pamięci, koncentracji, logicznego myślenia,
- zaburzenia snu i odżywiania,
- dolegliwości bólowe, których przyczyna nie jest jasna.
- nawracające myśli samobójcze.
Jeśli tylko niektóre spośród powyżej wymienionych symptomów utrzymują się przewlekle, może świadczyć to o depresji, która w podeszłym wieku trzykrotnie częściej niż u młodszych osób jest przyczyną samobójstwa. Dlatego tak ważne jest, by w porę postawić trafną diagnozę i zapewnić seniorowi odpowiednią terapię.
Na czym polega leczenie depresji wieku podeszłego?
Depresję u seniorów leczy się, łącząc farmakoterapię z psychoterapią i modyfikacją nawyków. Przy łagodnych stanach depresyjnych bardzo dobre rezultaty daje terapia poznawczo-behawioralna, która pomaga starszej osobie uporządkować rytm dnia, poprawić higienę życia (takie jego aspekty, jak ruch, dieta, sen), a także pozwala wzmocnić poczucie własnej wartości. W cięższych przypadkach depresji warto rozważyć farmakoterapię, uwzględniając przy tym współwystępujące u seniora choroby oraz możliwe interakcje z innymi lekami.
Ogromną rolę w terapii depresji u osób starszych odgrywa udział w różnego typu zajęciach, zwłaszcza takich, które zorganizowane są z myślą o potrzebach i możliwościach seniorów. To świetne ćwiczenia dla ciała i umysłu, a przy tym sposób na oderwanie się od problemów, odkrywanie nowych pasji, budowanie więzi społecznych. W przypadku osób niesamodzielnych (o ograniczonej sprawności fizycznej lub/i intelektualnej) lub samotnych rozwiązaniem może okazać się dom opieki z aktywizacją seniorów – fizyczną, psychiczną i intelektualną.
Gdzie znaleźć opiekę dla osoby starszej w depresji?
Całodobową opiekę nad seniorem w depresji warto powierzyć profesjonalnej placówce choćby dlatego, że tam nad samopoczuciem pensjonariuszy czuwają psychologowie i psychiatrzy. Przede wszystkim jednak w takim miejscu, jak Ambrozja – prywatny dom opieki w Łodzi – plan dnia wypełniony jest mnóstwem atrakcji, dzięki którym podopiecznym w depresji łatwiej odzyskać zainteresowania i radość życia.
To naturalne, że z wiekiem człowiek staje się coraz bardziej samotny – powoli odchodzą jego rówieśnicy (współmałżonek, rodzeństwo, przyjaciele). Dzieci i wnuki nie są w stanie dotrzymać seniorowi towarzystwa w adekwatnym do jego potrzeb wymiarze czasu. Dlatego dom opieki to świetne miejsce dla starszej osoby, która nie chce być sama. Tu mieszkańcy nawiązują nowe przyjaźnie, znajdują stałe towarzystwo na dobre i trudniejsze chwile.
Pomoc dla starszej osoby, która czuje się samotna
Bliskie kontakty z ludźmi to lekarstwo na depresję, a zarazem najlepszy sposób, by jej uniknąć. Z pewnością staracie się Państwo jak najczęściej odwiedzać bliską Wam, starszą osobę. Zadbajcie jednak o to, by te spotkania nie stały się jej jedyną radością. Jeśli nie macie możliwości włączyć mieszkającego samotnie seniora do swojej codzienności, zapewnijcie mu obecność innych osób. Dom opieki z empatycznym podejściem do każdego pensjonariusza i silnym nastawieniem na integrację pomiędzy mieszkańcami sprawia, że znów czują się ważni, potrzebni i łatwiej im dostrzegać sens życia.